Seçer: Mersin Atıksu Yönetimi ve Ekolojik Denge Projesi yatırım programına alınmalı

Fahriye KUTLAY ŞENYURT

Meteoroloji Genel Mü­dürlüğü’nün kuraklık değerlendirme verileri­ne göre Mersin’in şiddetli, çok şid­detli ve olağanüstü kuraklık görü­len iller arasında yer alması su kay­naklarının azalmasına neden oldu. Mersin’de son yıllarda artış göste­ren sığınmacı ve yabancı uyruk­lu vatandaşların yanı sıra 6 Şubat depremlerinden etkilenen dep­remzedelerin de Mersin’e yerleş­mesi hem nüfusu hem de su tüketi­mini arttırdı.

Mersin’de ileriye yö­nelik su sıkıntısının yaşanmaması için projelerini DÜNYA’ya anlatan Mersin Büyükşehir Belediye Baş­kanı Vahap Seçer, Mersin Atıksu Yönetimi ve Ekolojik Denge Pro­jesi’nin ivedilikle yatırım progra­mına alınması gerektiğini söyledi.

Mersin’in büyüyen nüfusu ile birlikte su ihtiyacı da artıyor

Küresel iklim krizi sebebiy­le Dünya genelinde yaşanan su kıtlığı, nüfusu giderek ar­tan Mersin için tehlike oluş­turuyor mu? Mersin’deki su miktarı yeterli mi? Nüfus ile orantılı mı?

Dünya genelinde yaşanan küresel ısınma, çevre kir­liliği ve küresel iklim değişikli­ği gibi unsurlar nedeniyle ye­teri kadar kar yağışının ol­maması, kay­naklarımızın yeteri kadar besleneme­mesi, su sevi­yelerinin düş­mesi, kırsalda­ki bazı kaynakların tamamen kuruma­sı, yeraltı su sevi­yeleri ile kaynak debilerinde düş­me ve kuraklığın en büyük etki­leri Akdeniz Havzası’nda ve özel­likle İlimizde de hissedilmekte­dir.

İlimizdeki Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün kuraklık değer­lendirme verilerine göre şiddetli, çok şiddetli ve olağanüstü kurak­lık şeklindedir. İlimiz nüfusunun yaklaşık yüzde 82’lik içme suyu ihtiyacı Berdan İçme Suyu Arıt­ma Tesisi’nden karşılanmakta olup tesis kapasitesi 390 bin met­reküp/gündür.

Mersin’in, kayıt­lı 232 bin Suriyeli mülteci, pan­demi, nükleer santral inşası, Uk­rayna-Rusya savaşı ve deprem felaketinden dolayı yaklaşık 2 milyon olan resmi nüfusun 3 mil­yona yaklaşmıştır. Şehrimizde ta­til dönemle­rinde kulla­nılan yazlık ve yaylalık­ların pande­mi sürecinde tam kapasitey­le kullanılmaya başlanıp, daimi konaklama alanlarına dö­nüşmesi, yaz mevsiminde ilimiz genelinde içme suyu yetersizliği yaşanmasına neden olmaktadır.

“Suyu her an takip ediyoruz”

Mersin’in su kıtlığı ile karşı karşıya kalmaması için Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak ne tür yatırımlarınız mevcut?

İçmesuyu kaynaklarımızdan kullandığımız suyu her an takip edebilmek için son teknoloji sis­temler geliştiriyoruz.

SCADA Merkezimizden 360 de­rece Su Yönetimi sağlanarak içme suyu şebekelerine bağlı depolar, terfi istasyonları, içmesuyu kuyu­ları, kontrol noktaları, vana ve ba­sınç odaları, otomasyonlu klorla­ma, atıksu arıtma, katlı kavşaklar­da yağmursuyu hatları olmak üzere 820 istasyondan anlık veri akışı te­min edilmek sureti ile 7/24 uzaktan izleme ve kontrol merkezi ile takip gerçekleştirilmektedir.

Aynı za­manda kurumumuza ait 400 nok­tadan enerji analizörleri ile enerji verimliliği de izlenmektedir. Şeh­ri belli İzole Basınç Bölgeleri’ne (DMA) bölmek suretiyle basınç kı­rıcılı vana ve ölçüm enstrumanları sayesinde şebeke hatlarındaki gece ve gündüz basınçları kontrol altına alınmaktadır.

Bu sayede kayıp-ka­çaklarımızı azaltma ve tesisatları­mızın ekonomik ömrünü uzatma­yı amaçlamaktayız. Bu doğrultuda izole basınç bölgelerindeki arıza­larda yüzde 60’lık bir düşüş sağ­lanmaktadır. Bununla birlikte yü­zeye çıkmayan arızalar akustik dinleme cihazları ile tespit edile­rek süratle onarımı gerçekleştiril­mektedir.

İklim değişikliği nede­niyle fosil yakıtların kullanımını azaltmayla ilgili çalışmalarımız da aynı anda devam etmekte olup se­ra gazı salınımlarını azaltmak için biogaz ve güneş enerji santralleri de kurulmuş olup, bu sayede kuru­lu gücümüzün yüzde 8.3’ lük ora­nını yenilenebilir enerji kaynakla­rından sağlıyoruz. Bugün itibariyle bizim hem temiz içme suyu hem de atık su bertaraf tesisleri anlamın­da projeksiyonumuz tamamlan­dı.

Bunları da kredi kuruluşlarıyla geçtiğimiz dönemde görüştük ve bu çalışmalarımız 5 yıldır devam edi­yor. IFC, IBRD ve AFD’den Türki­ye’deki Yabancı Sığınmacılar Fonu FRIT II kapsamında hibeler temin edildi. Geri ödemeli, uygun mali­yetli, uzun vadeli krediler de temin edildi. Bunların görüşmeleri ta­mamlandı. An itibariyle 161 milyon 300 bin euro toplamında bizim ha­zırladığımız altyapı çalışmalarının proje maliyeti ve bunlar kağıt üze­rinde bir kısmı uygulamaya başlan­dı. Hepsi temin edildi.

Pamukluk Barajı Projesi de Mersin’in önemli bir projesi. Mersin, normal resmi nüfusuyla fiili nüfusu arasında ol­dukça farklı olan bir kent. Yaklaşık resmi nüfusunun yüzde 30-35 üze­rinde bir farklı statüde nüfusa sa­hip. Sığınmacı, şu ya da bu sebeple burada yaşayan yabancılar, deprem dolayısıyla gelen nüfus. 66 bin aile yaşıyor depremzede ve ikameti bu­rada değil. Kendi illerinde ama bu­rada yaşıyorlar. Bunlar bize büyük yük getiriyor.

Mersin ciddi göç alan bir kent. Göçün kente su ve altyapı konusunda ne gibi olumsuz et­kileri var?

Mersin’de önümüzdeki süreçte Pamukluk Projesi gerçekleşmezse, küresel ısınma ve kuraklık kaynak­lı ciddi bir su sorunu ortaya çıka­bilir. Zaten şu anda da son 2 yıldır yaşanan kuraklıktan dolayı bunu yaşıyoruz. Doğal olarak bir an ön­ce bunun gerçekleşmesi gerekiyor.

Bu konuda IBRD deprem bölgesine verdiği 1,5 milyar euroluk deprem paketinden bize Pamukluk Barajı Temiz İçme Suyu Arıtma Tesisi için 46 milyon euro hibe verdi. Bu proje 90 milyon euro gibi bir rakama mal oluyor. Kalan kısmı da verilmek is­teniyor fakat burada bir sorun orta­ya çıkıyor.

Sorunun çözümü için ka­lan kısım hibenin alınabilmesi için Mersin’in Afet Bölgesi ya da Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi ilan edil­mesi gerekiyor ki hibemizi alıp pro­jemizi tamamlayabilelim. Ayrıca, dış finans kuruluşlarından temini sağlanmış krediler sayesinde ya­pımları tamamlanması planlanan 6 atıksu arıtma tesisi ile 4 derin de­niz deşarj projemizin ihale ve ya­pım sürecine geçilebilmesi için bu işleri kapsayan Mersin Atıksu Yö­netimi ve Ekolojik Denge Projemi­zin ivedilikle yatırım programına alınması gerekmektedir.

Bu konuyla ilgili kurumların ve bakanlıkların, Mersin’i fiili nüfu­suyla resmi nüfusu arasında farkı olan, deprem sonrası yoğun göç almış, sığınmacı nüfusunun yo­ğun olduğu bir kent gözüyle bak­malarını, bu yatırımların öne­mini kavramalarını ve bunların süratle yapılmasını ve katkı sun­malarını bekliyoruz. Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor.

Pamukluk Barajı’nın devreye girmesiyle içme suyu problemi büyük oranda ortadan kalkacak

Yapımı devam eden Pamukluk Barajı’nın devreye girmesiyle sorun çözüme kavuşur mu? Hükümetten beklentileriniz nelerdir?

Baraj yapımı tamamlanmış olup, 500 bin metreküp/gün kapasiteli arıtma tesisi, 32 kilometre iletim hattı ve 40 bin metreküp içme suyu deposunun bir bütün halinde faaliyete alınması ile birlikte ilimiz genelinde içme suyu problemi büyük oranda ortadan kalkacak, cazibeli akış ile daha az enerji kullanarak içme suyu arzı mümkün olacaktır.

İlimiz genelindeki altyapı sorunlarının (atık su arıtma tesisi ve derin deniz deşarjları) çözümü adına gerçekleştirilecek yatırımların dış finans kuruluşlarınca sağlanacak krediler ile yürütülmesi planlanmış olup, Pamukluk İçme Suyu Arıtma Tesisi için idaremizce sadece hibe programlarından yararlanılması değerlendirilmektedir.

Pamukluk İçme Suyu Arıtma Tesisi için sadece hibe programlarından yararlanılması planlanmaktadır. Kredi kullanılması düşünülmemektedir. Ancak, ilimiz genelindeki altyapı sorunlarının (atık su arıtma tesisi ve derin deniz deşarjları) çözümü için kredi görüşmeleri ve süreç devam etmektedir.

Pamukluk İçmesuyu İsale Hattının ihalesi DSİ tarafından gerçekleştirilmiş olup İş’e başlanılmıştır. Pamukluk isale hattı ve içme suyu arıtma tesisi projesinin bir bütün halinde faaliyete alınabilmesi için iki yapım işinin de eşgüdümlü ilerlemesi gerekmektedir. Bu sebeple DSİ, İlbank ve İdaremizin koordineli bir şekilde hareket etmesinin sağlanması önem arz etmektedir.